Eerlijk vakantievieren in Zuid-Afrika

Dat niet iedereen het even goed heeft in deze wereld, is geen geheim. Door bijvoorbeeld fair trade koffie en chocolade te kopen, kun je van afstand proberen de wereld een beetje beter te maken. Met fair trade tourism kun je ook tijdens je vakantie iets goeds doen, in Zuid-Afrika bijvoorbeeld.

Kinderen van de Elim-Hlanganani-Society in Zuid-Afrika

Een jochie van de Elim-Hlanganani-Society in Zuid-Afrika

De markt van Elim, Limpopo

Het is pay day in Elim, die dag in de maand waarop ouderen hun pensioen uitbetaald krijgen en moeders de kinderbijslag. Standaard komen daar verkopers op af. Ik heb onderweg zelfs een begrafenisauto gezien met een achterbak vol tomaten en pompoenen! Klanten kochten de spullen gretig. Op de markt van Elim is het vandaag gezellig druk. Trotse marktvrouwen zitten in de schaduw of onder een parasol/paraplu want het is heet in de brandende zon. Ik koop wat fruit, echt zongerijpt, daar kan een banaantje dat je in Nederland koopt niet tegenop. Wat ook opvalt, dat iedereen hier vrolijk is. Er wordt meer gelachen dan op de markt waar ik thuis geregeld kom.

Een van de verkoopsters op de markt van Elim

Verse groenten en fruit op de markt van Elim, Limpopo, Zuid-Afrika

De markt van Elim, Limpopo, Zuid-Afrika

Zuid-Afrika: Ribolla Art Route

Graag zou ik hier nog wat langer rondslenteren maar ik heb vandaag een missie: de verkenning van de Ribolla Art Route, een route langs lokale kunstenaars. De route is nog niet echt goed aangegeven, dus een gids is onmisbaar. Via een wirwar van onverharde wegen koerst gids Dania naar Twananai textile. De initiatiefnemers van dit project bezochten lokale vrouwen thuis, zagen daar prachtige decoraties op muren en vloeren en besloten stempels in die stijl te maken om te batikken. Eliza was erbij toen het project in 1983 begon. Inmiddels is ze general manager. Ze laat zien hoe ze de stoffen bewerkt met door haarzelf gemaakte stempels. De trots is van haar gezicht af te lezen. Mooi! En terecht, de vrouwen hebben hier al veel bereikt. Zelfs aan kinderopvang is gedacht. Die was bedoeld voor medewerkers van Twananai textile maar inmiddels worden ook de kleintjes van andere werkende moeders opgevangen.

Twananai textile, een van de deelnemers van de Ribollo Art Route in Limpopo, Zuid-Afrika.

Eliza van Twananai textile vertelt over haar batik-project

De creche van Twananai textile, een van de deelnemers van de Ribollo Art Route in Limpopo, Zuid-Afrika.

De creche van Twananai textile, Limpopo, Zuid-Afrika.

Handgemaakte muziekinstrumenten

De volgende stop is het atelier van Thomas Kubayi, een houtbewerker. Buiten in de tuin staan enkele van zijn imposante werken. Want ja, zijn kunstwerken zijn vaak groot maar er zijn in zijn atelier ook kleinere stukken te koop. Behalve kunstenaar is Thomas muziekliefhebber en muzikant. In een kamertje achter het atelier hangen diverse door hem zelf gemaakte instrumenten aan de muur. Helaas verkoopt hij ze niet maar hoe ze klinken laat hij graag horen.

Houtbewerker Thomas Kubayi,een van de deelnemers van de Ribollo Art Route

Kunst van Thomas Kubayi, Ribollo Art Route in Limpopo, Zuid-Afrika.

Houtbewerker Thomas Kubayi maakt ook muziekinstrumenten

Het echte handwerk. Wow!

Mijn ogen moeten even wennen . In een donker gebouw met slechts enkele piepkleine raampjes zitten enkele vrouwen op de grond of op kleine krukjes. Overal om hen heen staan potten, van klein tot bijna manshoog. En het is heet. Na een paar minuten voel ik de druppels transpiratie over mijn rug glijden. En dan ben ik nog niet ens hard aan het werk, zoals de vrouwen. Bij Mukondeni Pottery maken vrouwen potten van klei versierd met traditionele Venda motieven. Alles gaat met de hand, een pottenbakkerswiel komt er niet aan te pas. Onvoorstelbaar knap, de potten zien er heel gelijkmatig uit. Mooi ook, die eenvoudige maar smaakvolle motieven. Maar iets te groot en te kwetsbaar voor mijn koffer, ben ik bang.

Mukondeni Pottery, een van de deelnemers van de Ribollo Art Route in Limpopo, Zuid-Afrika.

Het echte handwerk bij Mukondeni Pottery, Ribollo Art Route

Mukondeni Pottery is een van de deelnemers van de Ribollo Art Route

Dagopvang voor kinderen

Dan heeft Dania nog een toegift, het heeft niets met kunst te maken maar alles met goed doen voor je medemens. De Elim Hlanganani Society begon ooit als dagopvang voor ouderen, nu zijn er ook activiteiten voor arme kinderen en AIDS-weesjes bijgekomen. De vrouwen, meest vrijwilligers, koken voor de kinderen, begeleiden ze bij activiteiten en computerlessen en gaan soms zelfs met kinderen mee naar huis om ze te helpen bij bijvoorbeeld het wassen van kleding. Het is net lunchtijd als we bij de society arriveren. De kinderen staan netjes in de rij met hun bordje voor de tafel waarop enkele enorme pannen en emmers staan. Schattig om te zien hoe lief de oudere kids met de jongsten omgaan. Bijzonder om hier even te mogen rondlopen.

Lunchtijd bij de Elim-Hlanganani-Society in Zuid-Afrika

Fotomoment voor de kinderen van de opvang van de Elim-Hlanganani-Society

Schattig hoe oudere kinderen de jongsten helpen

Pionieren in Limpopo

Na dit fantastische dagje toeren kom ik aan bij Shiluvari lakeside lodge in Soutpansberg. De eigenaren hiervan zijn pioniers op het gebied van duurzaam toerisme. Het helpen van locals zit de familie Girardin in het bloed. Ze heeft dan ook een lange historie in Elim. De overgrootvader van Michel, de huidige beheerder van de lodge, was arts en startte ruim 100 jaar geleden een ziekenhuisje in Elim, een van de eerste in Zuid Afrika. In 1996 begon de familie met Shiluvari Lakeside lodge. Het grootste deel van de staf waarmee begonnen werd, werkt nog altijd bij de lodge. Memorabele mensen zoals Lucky die van ’s morgens vroeg tot ’s avonds laat lol heeft en wiens smalle lijf letterlijk dubbelklapt van het lachen. Of manager Betty die er werkelijk alles aan doet om het haar gasten naar de zin te maken. Net als de rest van het personeel zijn zij afkomstig van de Xitsonga of de TshiVenda stammen.

Even lekker nietsdoen bij Shiluvari lakeside lodge

De locals zijn nauw betrokken bij bouw en inrichting van de lodges. Zeep en shampoo komen van een baobabolie project in de buurt, er wordt fair trade koffie geschonken, de kunst in de kamers is onder meer afkomstig van de Rivona society en het Elim kralen-project en in de spa wordt ook met baobabolie producten gewerkt en er is een scrub met zout van de Soutpansberg.

De sfeervol ingerichte cottages van Shiluvari lakeside lodge

Het Wilde Westen van Zuid-Afrika

“Limpopo was het Wilde Westen van Zuid-Afrika”, aldus Michel tijdens een sunset-cruise over de Luvuvhu rivier, in gezelschap van een mannetjesnijlpaard dat nieuwsgierig maar op gepaste afstand komt kijken. “De Sen of Bosjesmannen zijn de oudste bewoners van het gebied. Het bewijs daarvan zijn de vele rotstekeningen die overal gevonden zijn. Daarna kwamen de Khoi en de Venda. Zij leefden hier lang voordat de Europeanen kwamen”, vervolgt Michel zijn geschiedenisles. “Hoewel ik als kind op school leerde dat de blanke Europeanen de eersten waren in dit gebied.” De geschiedenisboekjes schijnen inmiddels aangepast te zijn…

Lekker lunchen in de lodge

Terug bij de lodge zijn de tafels in het restaurant al gedekt. Het eten is puur en lekker. Natuurlijk wordt er een Zuid-Afrikaanse wijn bij geschonken. Daarna wil ik nog even in alle rust genieten van de stilte en de bijzondere omgeving. Geen betere plek daarvoor dan een van de ligstoelen bij het zwembad. De nacht is stil, de hemel verlicht door de maan en een heldere Melkweg, en mijn gedachten dwalen weg naar de mooie ontmoetingen van de afgelopen dagen. Fair Trade Toerisme, ik kan het iedereen aanraden!