Hanzestad Hamburg is de tweede stad van Duitsland (na Berlijn) maar met slechts een fractie van het aantal toeristen. Dat is fijn. Ook prettig is dat het zo goed per trein bereikbaar is vanuit Nederland. Een hippe én duurzame bestemming. Een kennismaking met de stadswijken langs de waterkant van de Elbe rivier.
Het beste begin van een weekenddag Hamburg in de zomer? Vanaf een uur of tien ontbijten bij Strand Pauli (St. Pauli Hafenstraße 89). Lekker centraal, vlakbij de Landungsbrücken, waan je je op een tropisch strand bij dit hippe, beetje alternatieve strandpaviljoen. Dus trap die schoenen uit en relax met uitzicht over de Elbe rivier, met daarachter het rafelrandje van de stad: het havengebied. Trek gekregen? Hier ga je voor lekker en verantwoord. De ingrediënten die in de keuken van Strand Pauli gebruikt worden, zijn vaak uit de regio en biologisch. En gelukkig, de keuze voor vegan (en vegetarische) gerechten is aangenaam royaal. Ben je minder matineus, de strandtent is meestal tot een uur of 11 ’s avonds geopend. Dus ook een fijne plek tegen zonsondergang met een drankje na een dag Hamburg verkennen.
De wijk St. Pauli
Wie wil kan kilometers maken in Hamburg, een stad met ongeveer 1.8 miljoen inwoners. Vaak zonder dat je het door hebt want er is zoveel te zien en ongemerkt slenter je van het ene buurtje naar het andere. Beach Pauli ligt, niet heel verrassend, in de wijk St. Pauli (of Sankt Pauli). Lang was St. Pauli het afvalputje van wat Hamburg niet in de stad wilde hebben, denk aan krakers en prostituees. En dat voor een wijk die naar een kerk vernoemd is… Maar dat is veranderd. Binnen de wijk zijn er enorme verschillen in sfeer.
Landungsbrücken langs de Elbe
Je hebt er de Landungsbrücken langs de Elbe met talloze visrestaurants. Hier vandaan vertrekken ook veel rondvaartboten en ferry’s. Hou vooral die laatste in de gaten. Met een dagkaart voor het openbaar vervoer (een euro of 8) of een Hamburg Card (iets duurder maar dan heb je gratis openbaar vervoer plus korting op vele musea en andere bezienswaardigheden) mag je ook gebruik maken van de OV-ferry’s. Die brengen je naar andere mooie plekken langs de Elbe en besparen je een duur ticket voor de havenrondvaart.
In de Elbe Tunnel
Een van de grootste verrassingen en meest populaire bezienswaardigheden langs het water is de St. Pauli Elbtunnel ofwel de Elbe Tunnel (Beim Kraftwerk 4). Met een trap verdwijn je diep onder de grond (24 meter om precies te zijn) om zo naar de andere kant van de Elbe te lopen, ruim 400 meter verderop. Toen de tunnel 1911 geopend werd, werd er vooral dankbaar gebruik van gemaakt door havenarbeiders. Die konden zelfs met voertuig en al door de tunnel dankzij de enorme liften. Auto’s kunnen nu even geen gebruik maken vanwege werkzaamheden. Wel zo fijn voor voetgangers en fietsers die zo alle ruimte hebben in de monumentale tunnel. Om aan het eind met de lift weer bovengronds te komen. En dat allemaal helemaal gratis.
Uitgaan op de Reeperbahn
Loop je vanaf het water St. Pauli in dan ontdek je een heel ander gezicht van deze wijk. Drukke straten, alternatieve winkels en de beroemde Reeperbahn vol kroegen en clubs. Vroeger was dit de hoerenbuurt, gunstig gelegen met al die zeelui in de haven. Nu is dit hét uitgaansgebied van Hamburg. Op een zwoele zomeravond is er nauwelijks een doorkomen aan, zeker in de smallere zijstraten. Overdag is het leuk street art kijken en shoppen bij alternatieve winkeltjes. Zie je opeens heel veel jongens/mannen (plus een enkele vrouw) met sjaal in clubkleuren die ’s morgens rond een uur of 11 al volop aan het bier zitten? Grote kans dat dat de supporters zijn van voetbalclub FC St. Pauli die een thuiswedstrijd gaan bezoeken in het Millerntor-Stadion.
St. Pauli tips
Restaurants
* ÜberQuell Brauerei (St. Pauli Fischmarkt 28-32) is tegenwoordig een micro-bierbrouwerij en laid back restaurant. Lang daarvoor was het een paardenstal voor de paarden van handelaren die naar vismarkt kwamen. Daarna had het verschillende bestemmingen zoals bijvoorbeeld een jazzclub. Bij het biertje serveren ze hier vooral pizza’s Napolitaanse stijl, met ook enkele vegan opties. Geen trek in bier, met of zonder alcohol? Er is ook zelfgemaakte limonade, en mijn favoriet: rabarberschorle, een bruisende limonade met rabarbersmaak.
* Op zondagochtend gaat tout hip Hamburg naar de Fischmarkt (Große Elbstraße 137) waar tegenwoordig alleen op zondagochtend nog een markt is. Je kunt er allerlei vintage, kunst en kitsch kopen. Maar het is ook een ontmoetingspunt voor mensen die er hun eerste kopje koffie van de dag drinken en mensen die de hele nacht uit geweest zijn en er hun laatste biertje van de nacht achterover slaan. Toen in een ver verleden de plannen voor de Fischmarkt op zondag ontstonden, protesteerde de kerk. En dus werd er afgesproken dat de markt voor kerktijd afgelopen zou zijn zodat iedereen naar de mis kon gaan. Daarom begint de markt voor dag en dauw (rond een uur of 5 ‘s zomers, 6 uur ‘s winters) en moet tegenwoordig om een uur of 12 sluiten.
* XO Seafoodbar (Paul-Roosen-Straße 22) is een toprestaurant waar duurzaamheid een belangrijke rol speelt. Ze kregen niet voor niets een groene Michelinster. Op de kaart staan verschillende vegetarische opties, maar als je van tevoren aangeeft dat je compleet plantaardig eet, krijg je een likkebaardend lekker vegan menu. Niet allen het eten is top, dat is de bediening ook! Na het diner rol je zo het nachtleven van Hamburg in.
Hotels St Pauli
* Prizeotel, no nonsens basic
Een centraal gelegen hotel in de wijk St. Pauli, ideaal voor wie van uitgaan houdt. Het Prizeotel is vrij nieuw, heeft funky ingerichte kamers in fris azuurblauw-wit waar je alles hebt wat je nodig hebt voor een weekendje weg. Er is een tweede hotel van deze keten, ook centraal in Hamburg, Prizeotel Hamburg-City, met een nog leukere inrichting.
* Clipper Boardinghouse
Altijd fijn, maar zeker als je wat langer in Hamburg verblijft, een kamer met wat keukenapparaten. Clipper Boardinghouse Hamburg Holzhafen stelt met kookplaat, koelkast, nespressoapparaat, waterkoker én broodrooster niet teleur. En dan ook nog de locatie van dit hotel, aan de Elbe met een grandioos dakterras met ligstoelen voor zonnige dagen en een fabelachtig uitzicht!
Pakhuizen van Speicherstadt
Ook Speicherstadt ligt langs de oevers van de Elbe en staat garant voor een instant vakantiegevoel. Speicherstadt, ofwel stad van de pakhuizen, is het grootste pakhuizendistrict ter wereld en staat op de UNESCO Werelderfgoed Lijst. Ooit was dit de plek waar je goederen kon doorsluizen zonder belasting te betalen. De Nederlanders streken neer aan de Holländischer Brook, een pareltje met vele statige roodstenen pakhuizen in de kenmerkende Backsteinbau, ofwel gemaakt van bakstenen. Schuin er tegenover ligt Fleetschlösschen (Brooktorkai 17), een schattig klein gebouwtje waar je kunt ontbijten, lunchen, koffiedrinken et cetera. Fleetschlösschen ligt tegenover het enorme Internationales Maritimes Museum Hamburg (Kaispeicher B). Je komt er alles te weten over honderden jaren scheepvaarthistorie.
Rafelrandjes van Hamburg
Dit autoluwe deel van Hamburg is heerlijk om lekker te slenteren en te genieten van oude en nieuwe architectuur. Terrassen genoeg om even uit te rusten. De nieuwbouw is vaak prachtig maar wel erg… nieuw, zeg maar. Er zijn nog wel rafelrandjes langs het water. Loop langs het Martitiem museum naar het oosten via de Stockmeyerstraße naar de Oberhafenbrücke. Daar vind je naast streetart ook enkele leuke restaurants (zie de tips hieronder).
ElbPhilharmonie en HafenCity
HafenCity is een deel van Hamburg dat volop in ontwikkeling is. De skyline rond de haven is de afgelopen al jaren ingrijpend veranderd. Naast de oude pakhuizen zijn nieuwe gebouwen, appartementencomplexen, kantoren et cetera verrezen. De vernieuwde wijk moet een mix van wonen, werken en relaxen worden. En de nieuwe wijk HafenCity is nog lang niet af, blijkt onder meer uit de vele bouwkranen die de skyline sieren. Langs het water aan de Kaiserskai is het nu al goed relaxen op de terrassen van cafés en restaurants. Ze bieden een waanzinnig uitzicht op de langsvarende schepen en de bedrijvigheid van de haven aan de overzijde van de Elbe.
Gratis de ElbPhilharmonie op
Aan het eind van de Kaiserkai ligt een architectonisch hoogstandje, het muziekgebouw ElbPhilharmonie. Het zou in 2010 al opgeleverd worden, maar ook in het pünktliche Duitsland lopen bouwprojecten blijkbaar vertraging op. Het werd 2017. Maar dan staat er ook wat. Het gebouw is zelfs interessant voor wie niet naar een voostelling gaat. Je mag gratis naar het uitkijkbalkon, vanwaar je een waanzinnig uitzicht over alle windstreken van Hamburg hebt. Tegen het eind van de middag zie ik verschillende mensen met een wijntje gehaald in het café op een van de bankjes buiten op het balkon zitten, genietend van zon en uitzicht van grote hoogte. Kun je er geen genoeg van krijgen? Boek dan een kamer in het Westin hotel dat zich in hetzelfde gebouw bevindt. Dat is nog eens spectaculair wakker worden.
Tips voor HafenCity en Speicherstadt
Attracties
* In enkele van de oude pakhuizen rijden tegenwoordig de treintjes van Miniatur Wunderland (Kehrwieder 2/Block D), de grootste modelspoorbaan ter wereld. Het stond niet hoog op mijn to-do lijstje tijdens een weekendje Hamburg, maar het blijkt een verrassend leuke attractie. Er zijn landschappen en steden uit verschillende landen nagebouwd en zo loop je van Duitse bergen, naar Zwitserland, Rome en Las Vegas. En terwijl je rondloopt gaat de dag over in de nacht en vice versa.
Restaurants
* Oberhafen-Kantine (Stockmeyerstraße 39) ligt bijna onder de spoorrails dus oordoppen mee. Dit was een van de laatste koffiebarakken die in Hamburg gebouwd werd en de laatste die overgebleven is. Het is schots en scheef verzakt maar staat wel op de monumentenlijst. Hier kochten havenarbeiders vroeger koffie en iets te eten. Nu is er een populair restaurant. Het gebouwtje liep diverse malen onder tijdens overstromingen maar is desondanks still going strong.
* Hobenköök (Stockmeyerstraße 43) is een combinatie van markthal waar je allerlei lekkers uit de buurt kunt kopen en restaurant. De verse producten die de volgende dag niet meer mooi genoeg zijn voor de verkoop in de Markthalle gaan naar de chef van de keuken die er het menu van de dag mee samenstelt. Het restaurant ligt in een creatief wijkje waar veel kunstenaars onderdak gevonden hebben in oude gebouwen. En natuurlijk ontbreekt street art niet. Een goede plek voor duurzaam vegan en vegetarisch eten. Je kunt bij Hobenkööker terecht voor ontbijt, lunch en diner.
* Het is misschien een wat vreemde tip, maar loop toch vooral eens binnen bij supermarkt Edeka Böcker (Überseeboulevard 2). Ze verkopen er verrukkelijke kant en klare salades van Babacous, veel ervan vegan en vegetarisch. Ik kocht er een salade voor de terugweg met de trein. Naast de supermarkt zit een filiaal van drogisterij Rossmann, het adres als je nog drogisterijspullen nodig hebt voor een sympathieke prijs. Ik hou er altijd wat ruimte voor over in mijn koffer.
Hotels HafenCity
* Pierdrei
Hotel Pierdrei ligt super centraal in het nieuwe Hafencity, vlakbij alle bezienswaardigheden en met altijd volop reuring. Ook leuk: achter het hotel ligt een plein met rondom winkels toen ik er was optredens in de buitenlucht waren. Extra pluspunt: het café op het dak van het hotel met uitzicht over de skyline van Hamburg.
* Jufa Hamburg
Hotel, terras, tuin, hotel Jufa Hamburg City heeft het allemaal. Uitkijkend over het water is het hier dag en nacht genieten. Het hotel profileert zichzelf als het familievriendelijkste stadshotel. Er zijn voor gezinnen dus familiekamers met tweepersoonsbed én een stapelbed voor de kinderen. En je kunt een buggy huren als de kinderen uitgespeeld zijn op de spelplekken binnen en buiten. Leuk en betaalbaar hotel voor reizigers met en zonder kinderen.