Rondreis Val di Fassa in Trentino, Italie

Schoonheid & smaken van de Fassa-vallei

De Dolomieten en de Italiaanse Alpen hebben hun reputatie vooral te danken aan de uitstekende wintersportmogelijkheden, maar ook ’s zomers valt er in de regio Trentino veel te genieten. Ik ging op ontdekkingsreis door de Fassa-vallei, een paradijs voor bergwandelaars en liefhebbers van slow food.

Gids Livio Gabrielli noemt het zelf liefkozend ‘het amfitheater van de Dolomieten’, een onwaarschijnlijk mooi stuk natuur waar de spitse toppen tot wel 3100 meter reiken. Ik móet er echt heen, zeker omdat daar – toevallig of niet – Rifugio Fuciade ligt, een van zijn favoriete restaurants in de Fassa-vallei. Vanaf de Passo San Pellegrino slingert het pad door beboste bergen en alpenweiden naar Fuciade, zo’n drie kwartier verderop. Het vee graast er, maar Livio vertelt dat hier ook alpenmarmotten zitten, zo groot als een hond. Ze zijn wat schuw, maar af en toe duikt er een op, om snel weer weg te kruipen in een gat of onder een rotsblok. Op bijna tweeduizend meter hoogte ligt er een mooie bloemengloed over de grasvelden, van steeds andere soorten en kleuren. Hoe afgelegen de alpenhut ligt, blijkt bij aankomst: zelfs wie per auto komt, moet de laatste kilometer lopen. “Maar ’s winters,“ zegt Livio, “komen ze de gasten met de sneeuwscooter ophalen bij de parkeerplaats.” Binnen waarschuwt hij onmiddellijk voor de grootte van de starters. “Als je één prosciutto-schotel vooraf neemt, heb je voor vier personen voldoende. Bestel je vier porties, dan komt niemand aan de eerste gang en het hoofdgerecht toe, om nog maar te zwijgen van het nagerecht.” En dat zou doodzonde zijn, wordt duidelijk als ik op het kaasplankje met chutneys en honing aanval: de paddenstoelensalade, de lokale raviolivariant ciasoncie, de aardappelspaghetti, het is allemaal even verrukkelijk.

 

Jaks en Hooglanders

Val di Fassa, zeven dorpen klein, is een hoekje Trentino dat ligt ingeklemd tussen twee andere regio’s: Zuid-Tirol en Veneto. Het is ook het hart van de oude Ladino-cultuur, een etnische minderheid die zelfs een eigen taal heeft. Van het Ladinisch, een Retoromaanse taal die op lokale scholen wordt onderwezen, kent elk dal zijn eigen dialect. Fassa maakt ook deel uit van Dolomiti Superski, een van de grootste skigebieden ter wereld, maar ’s zomers is het erg geliefd bij wandelaars. “Dan komen hier dagjesmensen uit Bolzano en Trento,” weet Livio, “in de bergen kunnen ze ontsnappen aan de extreme hitte. Je kunt hier beneden wandelen, maar ook boven, daar is de temperatuur nog een stuk lager.”

Dat klinkt aanlokkelijk. Met de lift in Campitello schiet ik in vier minuten naar Col Rodella, een top op 2485 meter. Het plan voor de komende vijf uur: via route 529 naar de Friedrich Augustweg (557), doorlopen tot de Rifugio Sasso Piatto en dan via de 533 door Val Duron en de 532 terug naar Campitello, dik duizend meter lager. Boven, in een rotslandschap met resten ontdooiende sneeuw, gaan windstoppers en handschoenen aan en vult koele berglucht de neusgaten. Na de rifugio, waar ze een cappuccino met heerlijk kaneelachtige Strudl serveren, houdt het pad min of meer op. Door het zompige lange gras gaat het over klaterende stroompjes naar beneden, tot de boomgrens. Op de glooiende hellingen is het genieten van de vredig grazende jaks, koeien, schapen, paarden en Schotse Hooglanders, maar het venijn zit in de staart: op het laatste, verharde stuk, langs de steeds verder aanzwellende stroom, moeten kuiten en knieën vol aan de bak.

 

Panorama van 360°

Val di Fassa maakt ook deel uit van Sella Ronda, een geliefde route over vier passen voor fietsers, motorrijders, automobilisten en skiërs. Vanuit Canazei zet ik via 27 haarspeldbochten koers naar de de Passo Pordoi, terwijl Livio schampert: “We hebben hier nieuw asfalt, dat gebeurt alleen als de Ronde van Italië de regio aandoet, of de Paus…” Op de pas, waar een monument staat voor wielerlegende Fausto Coppi, leidt de kabelbaan naar de Sass Pordoi, misschien wel het mooiste 360° panoramaterras van de Dolomieten. Hier lijkt het alsof je op de maan staat, het is compleet aride. Overal ligt nog sneeuw, maar de temperatuur is aangenaam en het waait niet erg hard. “De Dolomieten zijn niet vulkanisch, maar ontstaan uit koraalriffen die ooit de zeebodem vormden.” doceert Livio. “Ze zijn van zacht kalksteen, daarom zijn ze zoveel lichter dan de Alpen. Toen het Europees continentaal plat op het Afrikaanse botste, kwamen de riffen omhoog. Wind ijs en stormen deden de rest en zorgden voor de grillige rotsformaties en gekartelde pieken.” Her en der staan kleine piramides, met mensenhanden gemaakt van de losliggende stenen, om iets blijvends achter te laten op deze magische plek. Beneden zigzaggen motorrijders als vliegjes door de S-bochten van Sella Ronda en in de verte piept de Marmolada boven de wolken uit, met 3343 meter de hoogste piek van de Dolomieten. “Hier kon je vroeger in de zomer skiën op de gletsjer,” mijmert Livio, “maar tegenwoordig lukt dat niet meer en zijn de meeste liften dicht.” Ik ben blij dat ik nog van dit prachtige stukje natuur heb mogen genieten. Hoelang zal het duren voor de aarde te warm geworden is en alle sneeuw hier gesmolten is?

MEER ITALIE

• Turijn voor foodies
• Carnaval in Venetië