Midwinterhoorn festival in Zevenaar

Een prachtige zonnige winterdag in Zevenaar. Een bescheiden laagje sneeuw bedekt de wereld en plots klinken er tonen van de midwinterhoorn. Als de omstandigheden perfect zijn, kunnen de klanken tot vijf kilometer verderop te horen zijn. Eens per jaar zet Zevenaar een wandel-/fietstocht uit langs prachtige locaties waar blazers het unieke geluid van de midwinterhoorn laten horen.

Zeven zuivere noten

Ik begin bij het het landgoed Huis Sevenaer. De jonkheer Van Nispen is enkele jaren geleden overleden, de kasteelboerderij wordt volop gerestaureerd maar juist het ietwat vervallen huis blijkt een prachtige locatie voor de mystieke tonen van de midwinterhoorn. Hier is ook te zien hoe het instrument gemaakt wordt. In januari gaan de blazers op zoek naar een goed stuk hout om een hoorn van te maken, want iedere blazer maakt zijn eigen muziekinstrument. De boomtak moet een maand of acht/negen drogen en eind september begint de muzikant met het uithollen van het hout. Een precisiewerkje. De eerste mislukt standaard, lacht een van de spelers. Maar als het lukt, dan kan een midwinterhoorn zeven zuivere noten voortbrengen.

Midwinterhoornblazen bij Huis Sevenaer

Midwinterhoornblazen in de Martinuskerk

Paardenkoets in Zevenaar

Wandelen in een oven

Er is nog een plekje vrij in de huifkar, of ik mee wil? Nou graag, en zo word ik in stijl van de ene locatie naar de andere gebracht. De eerste stop is de Buitenmolen waar de molenaar gul chocolademelk, koffie, thee en glühwein schenkt. Buiten staan de stoere mannen bij vuurkorven te blazen op de indrukwekkende instrumenten. Ze blijken overigens verrassend licht maar om er goed geluid uit te krijgen heb je behoorlijk wat energie nodig. Blazers wisselen elkaar altijd af omdat iedere hoorn een uniek geluid heeft, je zult officieel nooit twee blazers tegelijk horen spelen. De tocht gaat verder via de Panoven, een prachtig industrieel gebouw uit 1850 met een enorme ronde zigzagoven (de enige in Europa die bewaard gebleven is) waar vroeger stenen en dakpannen gebakken werden. In 1983 werd de oven voor het laatst opgestookt, nu kun je er doorheen wandelen. En verder gaat de huifkar weer, richting de Martinuskerk in Oud-Zevenaar, een prachtige kerk met unieke glas-in-loodramen waar de blazers profiteren van de bijzondere akoestiek. Maar ook de omgeving is prachtig, vanaf het dijkje kijk je uit over een weids, puur Nederlands landschap. Een van de blazers wil best even op het dijkje gaan staan. Zodra hij stopt, klinkt heel uit de verte een andere midwinterhoorn. Iemand op een van de andere locaties antwoord.

Panoven in Zevenaar

Midwinterhoornblazen in Zevenaar

Martinuskerk in oud-Zevenaar

Midwinterhoornblazen in Zevenaar

Duisternis en demonen

Het blazen op de midwinterhoorn is een eeuwenoude traditie in het oosten van Nederland. Het staat daarom ook op de Unesco-lijst van Immaterieel Cultureel Erfgoed. Het instrument werd al gebruikt in de Germaanse tijd. Mensen waren bang voor duisternis en demonen en hoopten dat het geluid van de midwinterhoorn de kwade geesten zou verjagen. Later werd het juist een vreugdesroep om de geboorte van Jezus te vieren. Omdat het geluid zover draagt, werd de hoorn ook gebruikt om te waarschuwen voor bijvoorbeeld vijanden of brand, de voorloper van ons mobieltje. Halverwege de vorige eeuw speelde vrijwel niemand meer op de midwinterhoorn maar daar is verandering in gekomen. Fijn, dat tradities uiteindelijk toch overwinnen.

Midwinterhoornblazen in Zevenaar

Paardenkoets in Zevenaar

Wie het zelf wil meemaken, er zijn in het oosten van Nederland nog evenementen t/m 6 januari. Daarna mag er niet meer publiekelijk in de openlucht geblazen worden tot de start van de advent in november.