Bijzondere ontmoetingen in Nicaragua

Na de roerige jaren negentig van de vorige eeuw kwam Nicaragua in rustiger vaarwater. Nu is het het veiligste land van Midden-Amerika en klaar voor toeristen die iets bijzonders willen. Dat levert mooie ontmoetingen op.

Schildpadden redden met gehaakte tasjes

Jasmina houdt een plastic tasje vast terwijl Claudia er smalle repen van knipt. Dat is de ‘wol’ waarvan ze later plastic tasjes haken. Claudia en Jasmina zijn slechts twee van de inmiddels 22 deelnemers aan het Plastic project in El Astillero, in het zuidwesten van Nicaragua.

Gehaakte tasjes voor het goede doel

Het is zo’n project dat aan alle kanten klopt. De deelnemende vrouwen worden zelfstandiger en onafhankelijker en het is goed voor het milieu. Het begon allemaal met een probleem: de dunne plastic tasjes die je overal om je boodschappen krijgt. De tasjes waaiden het water in, schildpadden dachten dat het kwallen waren, hun favoriete voedsel, aten de tasjes en gingen uiteindelijk dood. In Colombia bleek een project te bestaan waarbij vrouwen van oude tasjes nieuwe tassen haakten. Dat besloten ze in El Astillero ook te gaan doen. Aanvankelijk werd er door de mannen nogal lacherig gedaan over het initiatief. De vrouwen werden zwarte gieren genoemd omdat die vogels ook altijd in afvalbergen te vinden zijn. Maar al snel werd duidelijk dat er echt geld te verdienen valt met de tassenproductie. Nu springen de mannen zelfs bij als er grote orders binnenkomen. Er moeten soms zelfs plastic tasjes van andere communities gekocht worden, gebruikte dat is een voorwaarde. Het blijft de bedoeling de plasticberg te verkleinen. De presidente van de associatie Jasmina del Carmen Gurdian is samen met Claudia bezig met een order van 50 tassen voor het onlangs geopende luxe vijfsterrenresort Mukul, een klein uurtje rijden verderop. In hun community-huis is ook kinderopvang zodat ook jonge moeders kunnen meedoen.
Aan iedere tas hangt een kaartje met daarop wie de tas gemaakt heeft en hoeveel plastic tasjes erin verwerkt zijn. Wordt een tas verkocht, dan krijgt de maker het geld minus 2% dat gebruikt wordt voor de inkoop van gebruikte tasjes. Dus wie veel produceert, heeft grotere kans op inkomsten. Jasmina straalt als ze vertelt over de successen die ze bereikt hebben. En dan is er het succes voor de schildpadden. De hoeveelheid plastic in het water is afgenomen en de initiatiefnemers proberen vissers te overreden geen schildpadeieren meer te stelen en de dieren niet te vangen omdat er met schilpadtoerisme een betere boterham te verdienen valt. Het lijkt succesvol.

Claudia en Jasmina tonen hun nieuwste creaties.

Jasmina haakt een plastic tas

Plastic tasje in de maak

De vissers van El Astillero, Nicaragua

Koffie en route

Bijzondere ontmoetingen, ook die zijn er volop op de koffieroute in het noorden van Nicaragua. Koffieboer Alfredo kon het zich niet voorstellen dat toeristen zouden willen betalen om op zijn koffieplantage rond te kijken.

Maar La Ruta del Café werd ontwikkeld en biedt een onderdompeling in het lokale leven van de mensen in en rond Matagalpa, Jinotega en drie andere noordelijke bergprovincies van Nicaragua. En zo komt het dat ik achter Alfredo aanloop die, terwijl hij over zijn plantage loopt, uitleg geeft over het proces van koffiestruik tot gebrande koffieboon. Hij lijkt optimistisch maar de ziekte die een groot deel van zijn koffieplanten heeft aangetast, moet een grote zorg zijn. Gelukkig groeit er op zijn land naast koffie alles wat een mens verder kan wensen, mais, rijst, groenten, cacao, fruit… Met een griezelig groot en scherp kapmes maakt hij een stengel suikerriet schoon, het snoepgoed uit zijn jeugd, grijnst hij. Hij klieft een cacaoboon open en laat het vruchtvlees proeven. Trek in wat fruit? Hij hakt en plukt er lustig op los. Intussen heeft zijn vrouw Elsa in haar minikeuken een heerlijke lunch bereid met onder meer salade met avocado, patatjes van plantain, een soort kroepoek van soja en sinaasappelsap. Allemaal uit eigen tuin.

Koffieboer Alfredo toont zieke koffieplanten

Alfedo opent een cacaoboon

fruit uit eigen tuin

Snoepgoed uit Alfredo’s jeugd, verse rietsuiker.

Na zijn alcoholverslaving werd hij beeldhouwer

Vanaf het hek aan de weg is het nog een kilometer wandelen naar Finca El Jalacate van Alberto Gutierrez, een zonderlinge kunstenaar die in het prachtige natuurgebied Tisey woont.

Zijn enorme tuin is het werkgebied van Alberto en natuurlijk leidt hij zijn gast zelf rond. Voor iemand van 75 heeft hij er goed de pas in. Natuur is er volop in dit regenwoud in de bergen. Hij wijst hij op orchideeën en paddenstoelen en laat proeven van vruchtjes. Als hij hoog in een boom enkele rijpe sinaasappels ziet hangen, klimt hij als een ondeugend jongetje van tak tot tak. Het is de meest sappige sinaasappel die ik ooit gegeten hebt. Dan bereiken we de muur waar hij al bijna veertig jaar aan werkt. Een opleiding beeldhouwen heeft hij niet. Als kind had hij ooit een droom waarin hij afbeeldingen uit steen hakte. Na een alcoholverslaving overwonnen te hebben, maakte hij de droom waar. Enkele beitels, een stuk steen als hamer plus de nodige fantasie was alles wat hij had. Nu heeft hij een rotswand waarop zijn visie op de wereld staat. Compleet met olifanten die hij nooit in het echt gezien heeft maar ook de Twin Towers nadat hij via de radio hoorde van de aanslag. Aanvankelijk had hij telefoontorens gemaakt, toen hij later foto’s zag, paste hij de afbeelding aan. God, de zon, maan en sterren zijn belangrijk thema’s in zijn werk. Na het declameren van een van zijn gedichten en het volkslied laat hij me ook enkele woorden zien die hij in de rotsen uitgehakt heeft. Trots is hij daarop: hij leerde pas op zijn 70ste lezen en schrijven. Iedere dag werkt hij van 6 tot 8 uur ’s morgens. Dan ontbijten en vanaf 10 uur zijn toeristen welkom, en die komen bijna dagelijks zie ik in het gastenboek waarin ik op verzoek mijn naam en de complimenten voor wat hij gemaakt heeft schrijf.