Rondreis door Yunnan, China, deel 2

 

Reizen door Yunnan in het laagseizoen, dat kan ik iedereen aanraden. Zelfs in het behoorlijk toeristische Lijiang is dan het relatief rustig. Het is winter maar dankzij de zon is het heerlijk om buiten te zijn.

 

Grijze daken met vissenkoppen

In de provincie Yunnan, in zuid-west China, wonen 26 etnische minderheden. Met name de ouderen zijn vaak herkenbaar aan de specifieke kleding. In Lijiang voeren de Naxi de boventoon. Dayan, het oude deel van Lijiang, bestaat uit hobbelige straten, glasheldere stroompjes, witgeverfde huizen met grijze, sierlijke daken. De uiteinden van de daken lopen iets op. Het uiteinde stelt een vissenkop voor. In Lijiang wordt veel hout gebruikt en een waterdier als vis moet het huis beschermen tegen brand. Hopen ze.

Maar het was niet vuur maar een aardbeving die het oude centrum bijna geheel vernietigde in 1996. Daarna is alles in oude stijl herbouwd en sinds 1997 staat Dayan op de UNESCO-lijst van Wereld Erfgoederen. Het is de laatste jaren toeristischer geworden. Veel oorspronkelijke bewoners zijn weggetrokken en verhuren hun huizen aan winkels en horecagelegenheden. Gelukkig zijn er genoeg zijstraatjes waar de busladingen toeristen niet komen. Wel zie ik er inwoners groenten en kleding wassen in de kanaaltjes.

 

Aardappel op een stokje

Gek genoeg zie ik ook nauwelijks toeristen op de Zhongyi markt. Het is er een gezellig zooitje ongeregeld. Hier wordt van alles verkocht, van levende dieren tot koperwerk en van etenswaren tot de gekleurde plastic manden die vrijwel iedere Naxi-vrouw op haar rug draagt. Ze worden ter plekke gevlochten. Een lekkere snack is gefrituurde stukjes aardappel op een stokje bestrooid met rode paprika-peperpoeder. Kosten: ongeveer 10 eurocent. Ik heb er een verslaving bij.

 

Dansen in Lijiang

De Naxi-minderheid is een bijzonder volk. Ze leven in een matriarchale samenleving waarbij de moeder de baas is in het gezin. En als enige volk ter wereld schrijven ze nog in hiërogliefen, althans de ouderen. De Naxi-vrouwen zijn herkenbaar aan hun cape. De bovenste helft zwart, de onderste wit. Daartussen bevinden zich zeven ronde ’sterren’. Vroeger zaten er op de schouder twee witte rondjes die zon en maan verbeelden: Naxi vrouwen werken hard, van zonsopgang tot de maan opkomt. Behalve ’s middags tussen twee en vier uur. Dan dansen ze op het centrale plein. Niet voor toeristen maar voor ontspanning en het onderhouden van sociale contacten. En wie niet danst, zit op de bankjes rondom het plein. Lekker bijkletsen of roddelen onder het genot van een kopje thee uit de eigen thermoskan.

 

Alternatief doktersbezoek

Een heel andere sfeer hangt er in het boerendorp Baisha. Varkens lopen vrij rond, veel wegen zijn onverhard en zo nu en dan bots ik bijna tegen een koe op. Vrouwen lopen met van alles op hun rug rond, variërend van een lading hout tot kinderen. De mannen slenteren wat, roken een sigaretje en spelen Mahjong of kaart. De drukste plek in het dorp is de praktijk van dokter Ho Shi-Xiu, de hoogbejaarde herbalist van het dorp. In 1985 zette hij een kliniek op met de klinkende naam: Jade Dragon Snow Mountain Chinese Herbal Medici Clinic. Honderdduizenden mensen klopten al bij hem aan, onder wie vele buitenlanders uit 100 landen.

 

Gelukkig zijn is het beste medicijn

In de behandelkamer hangen alle muren vol met visitekaartjes. De vrouw van Ho, een klein gerimpeld oud dametje, loopt bedrijvig rond en voorziet iedereen keer op keer van kopjes gezonde kruidenthee. Het is druk in de praktijk. Zodra Dr Ho een diagnose gesteld heeft, loopt hij naar een kamertje dat van vloer tot plafond vol staat met emmers, schalen, potten en pannen met gedroogde en gemalen kruiden. Met een opscheplepel neemt hij steeds iets uit een ander vat. Afwegen doet hij niet, alles gaat op gevoel. Als hij zo’n vijftien kruiden gemengd heeft, schrijft hij met penseel (‘ik schrijf als sinds mijn vierde met penseel, zelfs als ik Engels schrijf’) op het pakketje wat erin zit. Voor zijn gaste uit Nederland heeft hij een presentje. Met penseel schrijft hij op en vel papier zijn motto: ‘Gelukkig zijn is het beste medicijn’. Daar moet ik het wel mee eens zijn. Voor de zekerheid geeft hij toch ook nog een zakje van zijn beroemde Health tea mee. Bij het weggaan drukt hij me op het hart dat Nederlandse geneeskundigen die meer over zijn geneeskunst willen leren te allen tijde welkom zijn. En ook patiënten die uitbehandeld zijn in het ziekenhuis kun zich melden. Graag zelfs.

MEER CHINA, YUNNAN

• Deel 1 van mijn rondreis door Yunnan: de Bai in Dali
• Deel 3 van mijn rondreis door Yunnan: het paradijselijke Shangri-La

Bewaren