Flevoland, wandelen en fietsen in de polders

Een staycation in Flevoland was voor mij een eyeopener. Ik leerde in een paar dagen een heel nieuwe kant van Nederland kennen. In dit ingepolderde stuk land kun je heerlijk fietsen en wandelen.

 

 

Wandelen: Ginkiestocht op Urk

De ontdekking van de jongste provincie van Nederland begint in Urk. Ooit een eiland, nu bevestigd aan het vasteland. Op Urk is het sindsdien drukker dan ooit. Inmiddels zijn er zo’n 21.000 inwoners. Of bewoners misschien, want de Urkers zeggen dat ze óp Urk wonen, alsof het nog altijd een eiland is.

 

Over ginkies en steegjes

Gids Alice leidt me rond door het oude deel van Urk tijdens een ginkiestocht. Een ginkie is een steegje, leer ik. En daarvan zien we er vele tijdens de wandeling. Vanaf de 17de eeuw werd er volop gebouwd op eiland Urk. De kleine huizen staan dicht op elkaar op het licht hellende eiland. De 18 meter hoge vuurtoren torent daar bovenuit, inmiddels trouwens werkeloos. Het licht uit de toren kwam uit Canada, en draaide daarom linksom, waar alle andere vuurtorens in Nederland rechtsom draaien. Zelfs de vuurtoren van Urk was eigenzinnig. In de zomermaanden kun je de toren beklimmen en word je getrakteerd op een weids uitzicht.

 

Monument voor verdronken vissers

We slenteren door en ik hoor hoe Urk van eiland vasteland werd, en hoe zout water zoet werd. Smalle, slingerende ginkies leiden langs bescheiden vissershuisjes waar gezinnen met vaak tien of meer kinderen in woonden. Al die kinderen werden niet met de ooievaar gebracht maar werden per roeiboot opgehaald bij de Ommelebommelestien, zo onthult Alice een dorpsgeheim. Een van die baby’s was trouwens schrijver Appie Baantjer. Bij het museum Het Oude Raadhuis hoort een oud vissershuisje dat je van binnen kunt bekijken.

Dat Urk met de tijd meegaat, blijkt als je op de dijk bij een van de dorpsstranden staat: in de verte doorklieven de wieken van 70 hypermoderne windmolens de lucht. Niet iedereen op Urk is er blij mee, ik vind het wel een mooi gezicht.

 

Fietsen door het vlakke land

Je kunt fietsen naar de volgende bestemming. Of de auto pakken naar een fietsverhuurder. Voor ik op de fiets stap, wandel ik eerst het polderbos Waterloopbos in. Ik had er nog nooit van gehoord maar in dit Waterloopbos in de Noordoostpolder werden jarenlang onderzoeken naar waterwerken gedaan. Allerlei dingen als havens, tunnels, rivieren en kusten werden hier nagebouwd en nagebootst. Niet alleen Nederlandse maar bijvoorbeeld ook de Libische oliehaven en de haven van Bangkok. Veel van die modellen zijn in de jaren nadat het laboratorium in 1996 sloot overwoekerd door de natuur. Maar enkele bouwwerken zijn nog altijd zichtbaar.

 

Waterloopbos als openluchtlaboratorium

Bij Paviljoen Het ProefLab kun je niet alleen iets drinken of eten maar ook een kaart krijgen met daarop verschillende wandelroutes (waaronder twee voor rolstoelgebruikers). De kortste is slechts 1.1 km, de langste 8.3 km. Alle routes beginnen bij de Stormvloedkering. Hier werden in een 240 meter lange goot zeegolven nagebootst. Nu zie op die plek het kunstwerk Deltawerk//, ontworpen door kunstenaars RAAAF en Atelier de Lyon. Een prachtige en indrukwekkende creatie waar je doorheen kunt dwalen terwijl enorme betonnen platen boven je uit torenen.

 

Werken aan het waterloopbos

De route gaat verder en al snel ben ik omgeven door bomen en stilte. Vogels, vlinders en andere fladderaars vliegen voorbij, op de grond zie ik al de eerste paddenstoelen tussen gevallen bladeren. Dan is er Romijnstuw ligt middenin het polderbos. De stuw is bescheiden qua omvang maar belangrijk omdat deze heel nauwkeurig de juiste hoeveelheid water door kon laten. Het leuke van de wandeling is dat je volop kunt genieten van al het groen maar ook zo her en der op een onderzoeks-locatie stuit. Het Waterloopbos is trouwens weer volop in ontwikkeling. In de komende jaren worden er tien schaalmodellen gerestaureerd. Wil je meer wandelen dan enkele kilometers, dan loop je zo het naastgelegen Voorsterbos in voor nog veel meer natuur. Maar ik stap op de fiets.

 

Over de dijk naar land art Pier + Horizon

Het is fraai fietsen over grotendeels vrij liggende fietspaden en over de dijk langs het Zwarte Meer naar land art Pier + Horizon van Paul de Kort. Waar nu een kunstwerk in het water ligt, liep ooit de 6 kilometer lange strekdam die een lichtwaterhuis Oud Kraggenburg verbond met het vasteland bij Genemuiden. Nu ligt er dus die pier naar nergens, met daarnaast drijvende kraggen ofwel rietmatten die met de stroom meedraaien en zo fungeren als windwijzers. Vogels zijn blij met dit rustpuntje in het Zwarte Meer. Naarmate je verder de pier afloopt, zie je steeds meer vogelpoep liggen.

 

Flevoland: snacken op de dijk

Op een picknicktafel op de dijk staat een kratje met daarin koffie, limonade en wat koeken. Dit is Koffie van Keet. Het lekkers is voor een klein bedrag te koop, dat kun je achterlaten in de mand. Wat een goed idee! Genieten hoor, van dit rustige plekje op aarde met slechts het geluid van kabbelend water en zo nu en dan geblaat van schapen op de achtergrond. Na de koffie verlaat ik de dijk er fiets landinwaarts op weg naar Kraggenburg. Net voor ik de weg opdraai, zie ik links de pluktuin van boerderij De Zuiderkrib waar je een verse bos bloemen kunt plukken.

 

Appels plukken bij Vink Fruitboerderij

Land zover je keek, dat was de reden voor veel boeren en tuinders om halverwege de vorige eeuw naar Flevoland te verhuizen. Zo ook de familie van Cees Vink. Ze verlieten in de jaren 50 de Betuwe en begonnen een fruitbedrijf in het nieuwe polderlandschap van de Noordoostpolder. En daar kan iedereen nu van meegenieten. Zodra de rijpe appels en peren aan de bomen hangen, stelt Cees de boomgaard open voor publiek. Je kunt hier de appels en peren die je koopt eerst zelf plukken. Wie daar geen zin in heeft, koopt een zakvol in de boerderijwinkel. Daar vind je veel meer producten van de familie Vink en bedrijven uit de regio. Plukken blijkt een populaire bezigheid. In een weekend met goed weer kunnen er zo 4000 mensen de boomgaard bevolken.

 

Bijna biologisch

Vink’s bedrijf heeft geen biologisch label, maar hij werkt wel zoveel mogelijk duurzaam. Zo ontstaat er een biologisch evenwicht in boomgaard waar beestjes elkaar opeten of verjagen. Ik krijg een kruiwagen voor mijn tas en jas en een snelle plukles van Willem. Voor goed plukken heb je twee handen nodig zodat je de boom en het fruit niet beschadigd. Dan mag ik los. Heerlijk, zo’n tas vol vers fruit uit Flevoland.

 

Netl, lunchen in de wildste tuin

Na de drooglegging van de Zuiderzee veranderde het woeste water in braaf land. Keurige kavels werden toegewezen aan boeren die in al even nette rijtjes hun producten uitzaaiden. Gelukkig zijn er soms mensen die de orde willen verstoren. En zo ontstond de Wildste Tuin: Netl in Kraggenburg (Noordoostpolder). Landbouwgrond werd getransformeerd in een 90 voetbalvelden groot, chaotisch paradijs. Er zijn bomen, bamboebossen, meertjes en duinen en er is een modderglijbaan, een bootcampparcours en een pitch & putt golfbaan. Dé plek voor een lunch, bij mooi weer op het terras.

Fiets terug naar het beginpunt. Wie geen eigen fietsen bij zicht heeft, in Vollenhove, op enkele kilometers van het Waterloopbos, kun je fietsen en e-bikes huren bij Vollenhove 2wielers.

 

Boek een huisje

Tijdens een vakantie in Flevoland is een eigen huisje als uitvalsbasis ideaal. Je kunt vandaar alle kanten op en iedere dag een nieuw stukje van deze provincie ontdekken. Kies bijvoorbeeld voor een huisje op een park aan het Veluwemeer. Dat is ’s avonds goed thuiskomen.

 

Extra tips: doen in Lelystad

Ben je toch in Flevoland, dan kun je er ook nog een dag Lelystad aan vastplakken, de hoofdstad van de provincie.

 

* De Flevowand en het schip

Bezoek de Flevowand in Batavialand. De Flevowand is een 60 meter lang doek gemaakt door vrouwen uit Biddinghuizen. Ongeveer 40 inwoonsters werkten 14 jaar aan het voltooien van het geborduurde lap waarop het ontstaan van Flevoland staat afgebeeld. De laatste steek werd gemaakt door prinses Beatrix tijdens de opening. De gouden naald zit nog in het doek. Het was een bijzonder project dat de mensen van Biddinghuizen verbond. Er waren mooie momenten die ze opeens deelden. En verdrietige want er overleden ook borduursters. Maar uiteindelijk waren ze allemaal zo trots op het prachtige werk dat ze geleverd hebben.

Ben je daar, dan kun je ook een kijkje nemen op het oude houten handelsschip de Batavia, een nauwkeurige reconstructie van oude houten schepen.

De replica van het schip Batavia in Lelystad

 

* Varen met de MS Zuiderzee

De MS Zuiderzee is een antiek schip dat vroeger een veerdienst met Ameland onderhield. Nu varen we langs de skyline van Lelystad en het land art werk Exposure (ofwel de Bukkende man) van Antony Gormley richting het Werkeiland. Dat Werkeiland ontstond eigenlijk per toeval. Het werd de mannen die aan de dam voor de inpoldering werkten teveel om iedere dag de boot naar huis te nemen. Dus werd de dam op een deel verbreed en daar kwamen wat huisjes. Daarna kwamen ook vrouwen en kinderen over, er kwam een dokter die ook leraar was, een kapper die ook de post regelde en zo ontstond een kleine gemeenschap. Het Werkeiland is nog altijd bewoond. De MS Zuiderzee vaart een bijzondere sluis in, de Noordersluis. De deuren zijn nog maar net dicht en het water begint in hoog tempo te zakken. Pas als we zes meter lager liggen, gaan de andere deuren open en mogen we verder varen. Wow, dat is bijzonder.

Door de Noordersluis en zes meter zakken

Vaar mee met de MS Zuiderzee

Land art werk Exposure (ofwel de Bukkende man) van Antony Gormley

 

MEER FLEVOLAND

De smaak te pakken gekregen? Almere is ook een mooie uitvalsbasis voor een fietstocht, langs nieuwe de ‘natuur’ van de Oostvaardersplassen en eindeloze dijken.