Wandelen in Madagaskar, het is dé manier om zelf te beleven hoe de mensen hier leven. Zeker als je ervoor kiest ook in een van de dorpjes te overnachten.
Maandag is marktdag in Betafo. Uit de wijde omtrek, tot wel 30 kilometer ver weg, komen kopers en verkopers naar het stadje voor hun wekelijkse inkopen.
Betafo was de eerste koloniale stad van Madagaskar (of Madagascar). De Europese invloeden zie je her en der terug in huizen en kerken. Maar op maandag gaat bijna alles schuil achter de kleurrijke koopwaar. De meeste mensen hebben hun waren gewoon op de grond uitgestald. Metaalbewerkers verkopen onder meer schoppen en andere werktuig voor de boeren. Er liggen bolletjes goedkope zeep gemaakt van het blad van de sisalplant vermengd met vet van de zebu. Het wordt gebruikt voor het wassen van handen en voeten. “Nee, niet voor de rest van het lichaam vanwege de geur”, legt gids Iavantsua uit terwijl hij zijn neus optrekt.
De kerk van Betafo
De imposante katholieke kerk heeft een prominente plaats in de stad. Veel mensen zijn gelovig. “Op zondag ten minste, grinnikt Iavantsua. “Maar hebben de mensen een probleem tijdens de rest van de week, dan gaan ze naar de astroloog of de sjamaan.” We lopen verder langs kleurrijke groenten, allemaal biologisch want hier gebruiken ze geen verdelgingsmiddelen. Wow, kom daar in Nederland maar eens om. Van verre zijn de kramen met gedroogde vis al te ruiken. Een vrouw legt met grote precisie vijf visjes bij elkaar, rij na rij. Iets verderop verkopen ze de bruine manden waarmee ik eerder mensen zag vissen tot hun middel in het ondiepe water staand.
Medische planten tegen ziektes
Heerlijke geuren kondigen een kraam en kruiden aan. Veel medische problemen worden nog met planten verholpen. Een ziekenhuis is vaak meer dan 20 kilometer weg en als je geen geld hebt dan ben je er niet welkom ook. En is iemand ernstig ziek? “Dan zorgen we dat het graf klaar is”, is het ontnuchterende antwoord. Maar die kruiden dus. Daarover kan Iavantsua alles vertellen. Zeven blaadjes van de guave gekookt in een liter water is goed tegen buikpijn maar het verlicht ook kiespijn. Last van jeuk? Leg een stukje varen op je hoofd, en vijf minuten later is de jeuk weg. Hij ziet mijn ongeloof. “Zo reageerde ik ook toen mijn opa dit vertelde maar ik heb het geprobeerd en het werkte. Sindsdien oordeel ik minder snel.”
Wandelen tussen de velden
We laten de drukte van de stad achter ons en lopen de natuur in. Net op tijd duik ik onder het web van een flink formaat spin door. Deze zijn niet gevaarlijk, stelt Iavantsua gerust. Hun web is trouwens zo sterk dat het een kogel kan tegenhouden. Waar je wel voor moet oppassen zijn de grote zwarte spinnen die uit de grond komen. Die zijn giftig. Pfff.
We wandelen verder tussen de velden waar van alles en nog wat verbouwd wordt. Rijst aan de natte kant van de heuvel, groenten en granen aan de andere kant. Het is rustig in de velden, iedereen is naar de markt. Nietsdoen is in deze regio geen optie. Iavantsua: “Iedereen werkt mee, van drie tot tachtig, iedereen heeft een taak hoe klein ook. Doe je je taak niet, dan vindt iedereen je lui.”
Liefdesgeheimen op plantenbladeren
Gids Iavantsua heeft bij bijna alles wat we tegenkomen een verhaal. Langs de kant van het pad staat de sisalplant waarvan de goedkope zeep gemaakt wordt. Vrouwen maken er ook touw van. En op de bladeren schrijven verliefden geheime boodschappen, bij gebrek aan mobieltjes. “Dit doe je vooral als je nog niet 100% overtuigd bent dat hij of zij echt de liefde van je leven is. Het is namelijk niet geaccepteerd dat je na een paar maanden een meisje de bons geeft. Doe je dat wel dan vertrouwt niemand je meer”, aldus Iavantsua.
Logeren in een gîte rurale
Ik slaap in een gîte rurale in een dorp midden tussen de landbouwvelden. Daar krijgen we ook de lunch. Het ruikt al heerlijk als we aankomen. Alles wat op tafel komt, is afkomstig van boeren uit de buurt. Dit is een paradijs voor vegetariërs. Heerlijk bereide groenten en salades en er is zelfs een omelet voor mij gemaakt. Tot nu toe had ik alleen in hotelrestaurants gegeten, bang dat mijn maag de lokale eettentjes als de hotely’s en gargottes niet aan zou kunnen. Maar dit is veruit de lekkerste maaltijd die ik gegeten heb.
Wandelen in Madagaskar
Wandelen in Madagaskar blijkt heerlijk afwisselend. Of ik de waterval wil zien? Via de dorpsschool, met vijf lokalen voor 200 kinderen en enkele huizen lopen we de vallei in. De dorpsbewoners zijn net zo nieuwsgierig naar mijn leven als ik naar dat van hun. Vlak naast de kraan met schoon bronwater liggen stenen te drogen. Ze zijn gemaakt van materiaal dat overbleef toen de laatste cycloon een huis vernielde. Nadat het huis gebouwd is, worden de muren ingesmeerd met wit zand om de kleistenen tegen regen te beschermen.
Legendes van de waterval
Natuurlijk zijn er legendes verbonden aan de waterval. Ooit woonde er een volk van heel kleine mensen die goed waren in wetenschap. Toen de bewoners van de hooglanden de waterval ontdekten, eisten ze dat de pygmeeën hun kennis zouden delen. De mensen van de waterval verkozen de dood en sprongen via de waterval in het diepe. Wellicht was dit de inspiratie voor twee jonge geliefden die van hun ouders niet samen mochten zijn. Ook zij vonden de dood onderaan het vallende water.
Balanceren in de rijstvelden
Tijd om de rijst- en groenteveldjes in te lopen. Balancerend op de smalle dijkjes die de velden van elkaar scheiden en springend over de irrigatiekanalen klimmen we het dal uit. Wat is er dan heerlijker dan een douche, in dit geval bestaande uit een emmer koud en een emmer heet water.
Oliebol van pompoen
Als we na de wandeling terugkomen bij de gîte staan er snacks klaar. Er is een pompoenbol (een soort oliebol van pompoen) en gefrituurde waterkers. Vooral die laatste is fantastisch! Lekker knapperig. Zo’n snack waar je je misselijk aan kan eten zo lekker. “Vergeet niet dat we straks ook nog een diner serveren”, waarschuwt Iavantsua. Maar eerst geven de dorpelingen een muziek- en dansdemonstratie. Omdat het fris is zo hoog in de bergen gebeurt dat rond het kampvuur. Na het alweer overvloedige diner ga ik om 8 uur naar mijn kamer. Buiten is het aardedonker. Helaas is de hemel nog bewolkt. Op deze plek zie je anders een perfecte sterrenhemel.
MEER MADAGASKAR
Wandelen in Madagaskar is echt een aanrader. Maar mijn reis begon al veel eerder. Met bestemmingen die allemaal even bijzonder waren.
- Mijn rondreis Madagaskar reis begon bij de magische Allée des Baobabs in het westen van Madagaskar.
- Vandaar ging ik het binnenland in om de lemuren te zien, dé reden waarom ik zo graag naar Madagaskar wilde.
- Vandaar ging ik weer naar de kust om bij Ifaty enkele dagen te genieten van rustige stranden en binnenvarende vissersboten.